Taalontwikkelingsstoornis
Taalontwikkelingsstoornis
Vaak wordt nog gedacht dat TOS te maken heeft met onvoldoende aanbod van de Nederlandse taal. We spreken in het geval van verwaarlozing van het taalaanbod van een taalontwikkelingsachterstand en niet van een taalstoornis. Een taalachterstand kan (voor een groot gedeelte) worden ingehaald met extra hulp en stimulans. Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) is een neurologische stoornis waarbij een probleem optreedt bij de taalverwerking en de communicatie (het begrijpen en gebruiken van taal).
Een TOS heeft niet alleen betrekking op de taalontwikkeling, maar is breder en van invloed op de hele ontwikkeling van het kind. Een TOS betekend dat er problemen zijn met betrekking tot de communicatieve redzaamheid. Dit is het begrijpen en begrepen worden in een sociale context door het inzetten van communicatieve vaardigheden. Bij leerlingen met een TOS kun je op de volgende gebieden problemen signaleren:
Taalproductie of taalexpressie:
- Woordvindingsproblemen
- Onsamenhangend vertellen
- Moeite met gesprekken voeren
Taalbegrip of taalperceptie:
- Moeite met ontvangen en verwerken van gesproken taal
- Moeite met abstracte en figuurlijke taal
- Moeite met begrijpen van onthouden van complexe informatie
Communicatieve redzaamheid:
- Moeite met adequaat reageren op een ander
- Moeite met deelnemen aan groepsgesprekken
- Moeite om de ander uit te leggen wat je bedoelt
Sociaal emotioneel functioneren:
- Moeite met contact maken met anderen
- Moeite om voor zichzelf op te komen
- Onzeker handelen in de communicatie
- Moeite om gevoelens en gedachten onder woorden te brengen
Daarnaast zijn de volgende punten waar te nemen bij leerlingen of studenten met een TOS:
- Heeft vaak problemen met het begrijpen van opdrachten
- Heeft moeite met het volgen van klassikale instructie
- Heeft een beperkte woordenschat
- Spreekt weinig op eigen initiatief
- Stelt geen of weinig vragen uit zichzelf
- Ontwikkelt gemakkelijk faalangst of onzeker gedrag
- Heeft moeite in denken in oorzaak-gevolg
- Heeft moeite met het voeren van een gesprek
- Heeft moeite met vooruitdenken
- Moeite met samenwerken
- Mist contact met medeleerlingen
- Snapt abstracte taal niet
- Kan door frustratie snel boos of heel stil worden
Het is belangrijk dat een leerling of een student met een TOS herkend en gezien wordt op de school en daarvoor passende begeleiding krijgt. Door logopedisch onderzoek kan vastgesteld worden of een leerling of student voldoet aan de criteria voor TOS om extra hulp te krijgen van een ambulant begeleider.